‘Passagen’ Ursula Mumenthaler

DBFMO project DC16 Rotterdam

Projectadvies: Marco Cops, Harold Schouten, Jerome Symons

Projectmanagement: Marco Cops, Harold Schouten

Foto documentatie:    GertJan van Rooij

Kunstenaar: Ursula Mumenthaler

In de ‘aorta’, de centrale gang in het detentiecentrum, heeft Mumenthaler vijf ‘passages’ aangebracht. Elke passage kent een eigen kleur: roze, blauw, zalmkleurig, groen en geel. Ze variëren in lengte van ruim vijf (zalmkleurig) tot bijna dertien meter (blauw).
De passages fungeren als oriëntatiepunten voor de passanten en gebruikers van het gebouw of als haltes of tijdelijke onderkomens in de lange corridor.
Deze laatste symbolische ‘beschutting’ van de dagelijkse loop der dingen wordt bewerkstelligd doordat de kleur over de gehele lengte van het vlak zowel de muur beslaat als de vloer, het plafond en het raam.

In elke vaste wand van ieder kleurvlak is een enorme foto aangebracht. Of een tweede, illusionistisch raam, het is maar hoe je het bekijkt. Het fotografische beeld is bewust onscherp afgedrukt en representeert een grijs gangenstelsel waarop deur- en raamopeningen uitkomen. Door deze ‘ramen’ zien we telkens een romantisch getint, enigszins clichématig landschap. Zo kijk je in het groene vlak uit op naaldbomen en bergkammen weerspiegeld in een rimpelloos bergmeer, het gele vlak biedt een vlammende zonsondergang achter een brandende vuurtoren en het zalmkleurige gedeelte deel van de gang gunt je een blik op een (onbewoond?) eiland waarop palmbomen prijken. Het zijn ondefinieerbare plekken, die we allemaal (denken te) kennen.

Mumenthaler ontleende de beelden aan bestaande posters en ansichtkaarten. Ze kocht zo nodig het beeldrecht, fotografeerde ze opnieuw, maar nu geplaatst in een maquette van haar eigen hand. Doordat zij als fotograaf verschillende standpunten ten opzichte de maquette en de zich toegeëigende foto’s in heeft genomen, lijk je je als toeschouwer van haar werken telkens in vergelijkbare, maar siginificant ándere situaties te bevinden. Alsof je bent verdwaald. Van de idyllische plaatjes die je door de ramen in Mumenthalers foto’s waarneemt blijft onduidelijk of je met een schilderij van doen hebt of met een ‘werkelijk’ zicht op buiten: is de rand om het picturale landschap een raamkozijn of een lijst om een schildering? En kijk je niet naar de verdubbeling van de gang waarin je je bevindt?

In Passagen, zoals Mumenthalers installatie getiteld is, balanceert de toeschouwer op de wankele scheidslijn tussen wensgedachte en werkelijkheid, tussen een tijdelijk opschorten van de realiteit en het bestaan van een illusie. Het leven biedt sluiproutes, vluchtheuvels en ontsnappingsmogelijkheden, zo lijkt de kunstenaar te willen zeggen.